Chiến tranh Việt Nam

Tên lửa AT-3 Sagger (hay B-72 theo cách gọi của Việt Nam) thực chiến lần đầu tiên và đã được sử dụng rất thành công bởi các chiến sĩ của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong Chiến tranh Việt Nam vào năm 1972. Nó cũng được sử dụng thành công ở một số cuộc chiến tranh khác.[2]

Ngày 11/3/1971, Tiểu đoàn 371 tên lửa chống tăng thuộc Binh chủng Pháo binh được thành lập, nhiều chiến sỹ đư­ợc cử đi huấn luyện vũ khí mới. Ngày 7/11/1971, Tiểu đoàn 371 tổ chức bắn trình diễn với sự có mặt của các lãnh đạo cao cấp. Kết quả bắn thành công, tất cả viên đạn đều trúng mục tiêu.

Ngày 11/3/1972, B-72 lần đầu tiên được sử dụng ở Việt Nam. Trắc thủ Lê Đình Thành đã phóng hai quả B-72, tiêu diệt 2 xe tăng địch dẫn đầu đội hình phản kích trên đường 13.

Ngày 21/4/1972, 1 chiếc xe tăng M41 đã bị AT-3 phá hủy trong trận Đắk Tô - Tân Cảnh, 1972. Đây là lần đầu tiên B-72 được sử dụng ở mặt trận Tây Nguyên. Trong trận đánh này, AT-3 đã được sử dụng để tiêu diệt hàng chục lô cốt và ụ súng, giúp trận đánh sớm giành chiến thắng.

Trong chiến dịch Trị - Thiên năm 1972, 2 đại đội B-72 có 23 bảng điều khiển, 50 bệ phóng và 500 quả đạn bước vào chiến đấu. Vào ngày 23 tháng 4-1972, trung đoàn tăng số 20 của Quân lực VNCH mới được tổ chức không lâu (được trang bị xe tăng M48 Patton hiện đại của Mỹ) đã bị các đơn vị của Quân đội Nhân dân Việt Nam trang bị các tên lửa dẫn hướng chống tăng 9M14M Malyutka phá hủy.[3] Một xe tăng M48A3 Patton và một xe M113 Armored Cavalry Assault Vehicle (ACAV) bị 9M14M tiêu diệt, ngoài ra một xe M113 khác cũng bị hư hại.[4] Tổng cộng trong ngày hôm đó, 32 tên lửa B-72 đã được phóng, 8 xe tăng và xe bọc thép cùng nhiều lô cốt, ụ súng bị tiêu diệt. Riêng khẩu đội trưởng Lục Vĩnh Tưởng bắn 6 quả đạn, tiêu diệt tại chỗ 6 xe, đạt hiệu suất trúng đích 100%.

Ngày 25/4/1972, Đại đội 6 tên lửa B-72 được trang bị cho Sư đoàn 304 đã tham gia tiến công sân bay Ái Tử và đầu cầu Quảng Trị. Trong 3 ngày (từ ngày 27 đến ngày 29/4/1972), xạ thủ Lê Văn Trung đã bắn 16 quả tên lửa, diệt 13 xe tăng địch và 3 sở chỉ huy (riêng ngày 28/4/1972 phóng 6 quả tên lửa, diệt 6 xe tăng). Từ ngày 20 đến ngày 25/5/1972, khi chốt giữ ở phía bắc sông Mỹ Chánh, Lê Văn Trung tiêu diệt thêm 6 xe tăng địch và chỉ huy tiểu đội bắn cháy nhiều xe tăng khác. Trong gần một năm chiến đấu, Tiểu đội của Lê Văn Trung đã bắn 35 tên lửa, diệt 27 xe tăng và xe thiết giáp địch (chưa kể 2 quả bắn trúng nhưng tên lửa không nổ). Với chiến công đó, ngày 23/9/1973, Lê Văn Trung được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Bệ điều khiển do Lê Văn Trung sử dụng có số hiệu NA042K đ­ược l­ưu giữ tại Bảo tàng Pháo binh từ đó đến nay.

Trong trận đánh ngày 1/5 tại Chiến dịch Quảng Trị năm 1972, khẩu đội trưởng Chu Trọng Cát với 8 quả tên lửa AT-3 đã bắn cháy 4 xe tăng, một lô cốt, bắn cháy một kho xăng, bắn nổ một kho đạn. Sau mấy tháng chiến đấu ở Quảng Trị, Chu Trọng Cát đã trực tiếp bắn cháy 14 xe tăng, xe bọc thép; diệt một lô cốt, 3 hầm chỉ huy, một kho xăng, một kho đạn. Anh được thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất, huy hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, Dũng sĩ diệt xe cơ giới và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân[5] Tổng cộng 3 đại đội B-72, trong đợt tiến công bờ nam sông Thạch Hãn đã diệt 44 xe tăng, xe thiết giáp với lượng đạn tiêu thụ 89 quả, đạt hiệu suất diệt địch 2 quả/1 xe.

Trong chiến dịch Ba Tơ 1972, sáng 15/9, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã mở màn chiến dịch bằng việc dùng AT-3 tiêu diệt 2 khẩu pháo 105 ly tại quận lỵ Ba Tơ tại cự ly 2,5 km.

Trong trận Cửa Việt tháng 1/1973, B-72 cùng các hỏa lực khác của bộ binh đã tiêu diệt hơn 100 xe tăng, xe thiết giáp của Mỹ, làm thất bại nhanh chóng kế hoạch lấn chiếm của đối phương.

Trong 4 năm tham gia các trận đánh, chiến sĩ trắc thủ điều khiển Đào Văn Tiến đã trực tiếp bắn 134 quả tên lửa B-72, trong đó có 130 quả trúng mục tiêu, diệt 23 chiếc xe tăng và xe thiết giáp, 12 khẩu pháo, 27 lô cốt và 17 mục tiêu khác như kho lương thực, đạn dược, xăng dầu của địch. Ngày 11/2/1973, Đào Văn Tiến bắn tên lửa trúng buồng chứa đạn của chiếc xe tăng M41 khiến nó nổ tung và làm kích nổ cả chiếc xe bên cạnh, lập thành tích 1 quả đạn diệt 2 mục tiêu[6].

Kết thúc cuộc chiến tranh chống Mỹ, các đơn vị B-72 đã có 2 đại đội và 3 cá nhân được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đó là Đại đội 6, Đại đội 969 và các cá nhân: Lục Vĩnh Tưởng, Lê Văn Trung, Trần Thanh Hải. Trong chiến đấu, các xạ thủ Việt Nam còn sáng tạo ra nhiều cách bắn không có trong lý thuyết như: điều khiển tên lửa bay lên cao rồi mới bổ nhào xuống mục tiêu (để diệt mục tiêu khuất sau hàng cây, ụ đất); điều khiển tên lửa bay lách qua chướng ngại vật che chắn…

Chiến tranh Yom Kippur

Tên lửa 9M14 đã được quân đội Ai Cập và Syria sử dụng thành công trong cuộc chiến tranh năm 1973 này. Các nguồn của Liên Xô cho biết tên lửa 9M14 đã tiêu diệt 800 xe tăng của Israel trong chiến tranh, dù một số nguồn nói rằng con số này lên tới 1.063 xe - nhưng con số 1.063 xe có thể bao gồm cả những xe tăng chỉ bị hư hại và ngừng hoạt động trong 24 giờ.

Trong trận đánh ở khu vực nông trại Trung Quốc (ngày 16-18/10/1973), có 1 tổ bộ binh Ai Cập đã dùng tên lửa AT-3 bắn hạ 9 xe tăng của Israel[7]

Quân đội Israel tiến hành một nghiên cứu và tuyên bố có 150 xe tăng của họ bị phá hủy bởi tên lửa 9M14. Phần lớn tổn thất xe tăng của Israel trong cuộc chiến là do RPG-7 (loại vũ khí này đã được bộ binh Ai Cập sử dụng khéo léo trong chiến đấu tầm gần) và một phần khác là do xe tăng địch bắn hạ. Ngoài ra có trường hợp sau khi xe quay trở về căn cứ trên thân xe vẫn dính tên lửa 9M14 nhưng không bị hư hại do đầu đạn tên lửa trục trặc và không phát nổ. (Xem Flight International, 7 tháng 3 năm 1974.)

Chiến tranh biên giới Việt-Trung

Trong chiến tranh biên giới Việt-Trung năm 1979, ít nhất một xe tăng của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã bị tiêu diệt bởi tên lửa chống tăng của Việt Nam. Có thể là do hệ thống Malyutka gây ra. Vụ nổ do đầu nổ của tên lửa gây ra đã gây ra vụ nổ thứ hai ở nơi chứa đạn dược khiến toàn bộ xe tăng bị phá hủy và cả tổ lái đều chết.

Trong thập niên 1980, đã có ít nhất một trường hợp các đơn vị của Việt Nam bắn tên lửa 9M14 vào các vị trí của Trung Quốc. Trong một trường hợp như vậy một lính Trung Quốc đã bị giết.

Năm 1987, Liên Xô viện trợ cho Việt Nam loại tên lửa cải tiến 9M14P Malyutka-P (AT-3C), loại này được Việt Nam gọi là B-87.

Ngày nay, AT-3 vẫn tiếp tục được Quân đội Nhân dân Việt Nam sử dụng ít nhất là đến năm 2030. Công tác cải tiến AT-3 tập trung theo các hướng thay đầu đạn cũ bằng đầu đạn kép (Tandem) hoặc đầu đạn nhiệt áp (Thermobaric), bao gồm:

• Thay đầu đạn cũ bằng đầu đạn Tandem (chuyên diệt xe tăng hiện đại có giáp phản ứng nổ) và thuốc phóng mới, giữ nguyên thân tên lửa và các phần còn lại. Sau cải tiến, tên lửa có khả năng xuyên thép đồng nhất dày 750-800mm sau khi đã phá lớp giáp phản ứng nổ. Sau cải tiến, tên lửa có thể điều khiển trực tiếp bằng tay hoặc dùng chế độ bán tự động. Vận tốc của tên lửa cải tiến lên tới 135 m/s và có khả năng diệt xe tăng ở cự ly từ 500m đến 3.000m.
• Thay đầu đạn cũ bằng đầu đạn nhiệt áp (để diệt bộ binh hoặc công sự), bao gồm: Thay đầu đạn và thuốc phóng mới, giữ nguyên thân tên lửa và các phần còn lại. Khi nổ, đạn tên lửa tạo ra vùng áp suất 0,3 Bar, cách tâm nổ 7m và tạo ra hiệu ứng mạnh hơn khi tiêu diệt các mục tiêu kiên cố như boong-ke, công sự kín, lô cốt, tòa nhà. Tên lửa có chế độ điều khiển trực tiếp bằng tay hoặc bằng chế độ bán tự động. Vận tốc bay của tên lửa sau cải tiến trung bình 120 m/s và có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở cự ly tới 3.000 mét.

Vận tốc trung bình của tên lửa cải tiến tăng 12,5% và thời gian bay rút ngắn xuống khoảng 3 giây tại tầm bắn tối đa. Việc thay thế đầu đạn bảo đảm hiệu suất chiến đấu cao hơn. Nhìn chung, tính năng của AT-3 cải tiến đạt mức tương đương với biến thể AT-3D Sagger D của Nga